Konferencja o wyludnieniu i zmianach na rynku pracy

Katedra Ekonomii i Badań nad Rozwojem Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu była współorganizatorem z Wojewódzkim Urzędem Pracy w Opolu i Samorządem Województwa Opolskiego konferencji „Zmiany demograficzne a zmiany rynku pracy – wymiar krajowy i regionalny województwa opolskiego”. Konferencja odbyła się 7 grudnia 2018 roku w Urzędzie Marszałkowskim w Opolu. W jej obradach wzięło udział prawie 100 osób. Oprócz przedstawicieli świata nauki obecni byli, m.in. przedstawiciele władz regionu opolskiego: marszałek Andrzej Buła, przewodniczący Sejmiku Rafał Bartek, wicemarszałek Roman Kolek, członek Zarządu Szymon Ogłaza, dyrektorzy departamentów, ponadto radni sejmiku, starostowie, burmistrzowie, przedsiębiorcy i przedstawiciele instytucji pozarządowych.  

    Merytorycznym koordynatorem konferencji był prof. dr hab. Romuald Jończy a moderatorem prof. dr hab. Robert Rauziński.     W wystąpieniu inaugurującym obrady marszałek Andrzej Buła wskazał na nasilający się w ostatnich latach problem wyludnienia i niedopasowań na rynku pracy. Podkreślił też, że problemy te są kluczowymi elementami dokumentów strategicznych województwa oraz negocjacji związanych z pozyskiwaniem unijnych środków finansowych. Najczęściej wskazywanym problemem strategicznym rozwoju regionu jest przede wszystkim depopulacja i towarzyszące jej zmiany społeczno-ekonomiczne. Władzom województwa zależy na badaniach i wskazaniach naukowców, ponieważ były one i są nadal podstawą tworzenia strategii rozwoju województwa.
     Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy Renata Cygan zaczęła swoje wystąpienie na temat aktualnej sytuacji demograficznej województwa opolskiego od wskazania tendencji demograficznych, wśród których wyróżniła zmniejszenie się liczby urodzeń, starzenie się społeczeństwa oraz wzrost ruchów migracyjnych – prowadzi to do zwiększenia liczby osób w wieku poprodukcyjnym oraz zmniejszenia liczby osób w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym. Brak siły roboczej w konsekwencji może doprowadzić do problemów z zabezpieczeniem systemu społecznego, obniżenia jakości życia obywateli (zwłaszcza osób starszych) oraz obniżenia wzrostu gospodarczego. Prezentując dane statystyczne dotyczące sytuacji demograficznej i rynku pracy w województwie opolskim, wskazała na spadek poziomu bezrobocia w stosunku do poprzednich lat oraz zwiększenie się liczby migrantów na opolskim rynku pracy. Podkreśliła znaczenie Krajowego Funduszu Szkoleniowego w podwyższeniu kwalifikacji pracowników.
     Autorem kolejnego wystąpienia był prof. dr hab. Przemysław Śleszyński, reprezentujący Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk. Wystąpienie swoje poświęcił problematyce wyludnienia Polski w układzie przestrzennym, oraz zarysowaniu perspektyw kształtowania się sytuacji demograficznej i sytuacji na rynku pracy. Do głównych zagrożeń prowadzących do depopulacji odniósł rosnące niedopasowanie miejsc pracy i zamieszkania przy powiększającej się luce podażowej, rozproszone i nieefektywne osadnictwo oraz niewydolność systemu administracyjno-terytorialnego.
     Kolejna prelegentka – dr hab. Agata Górny z Katedry Ekonomii Ludności i Geografii Uniwersytetu Warszawskiego przedstawiła perspektywy rynku pracy w kontekście napływu cudzoziemców do Polski. Zademonstrowała dane statystyczne dotyczące koncentracji imigrantów w kraju, wydanych kart pobytu czasowego dla cudzoziemców, liczby wydanych zezwoleń i oświadczeń powierzających cudzoziemcom wykonywanie pracy. Podkreśliła, że najliczniejszą grupą migrantów jest ludność pochodzenia ukraińskiego, wskazała na ogromną dynamikę ruchów imigracyjnych oraz zaproponowała tendencje jej rozwoju.
     Problem nierejestrowanego wyludnienia na terenach województwa opolskiego naświetlił prof. dr hab. Romuald Jończy z Katedry Ekonomii i Badań nad Rozwojem Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Referat oparł na własnych badaniach przeprowadzonych po raz siódmy na terenach wiejskich województwa. Wskazał m.in. na rosnąca skalę nierejestrowanej emigracji definitywnej obejmującej 19.1% ludności zameldowanej, dominację młodych kobiet wśród wyjeżdżających oraz  zmiany w zakresie wzrostu zatrudnienia za granicą i zmniejszenia zatrudnienia w kraju.

     Kolejny referat będący rezultatem badań prowadzonych na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu, Politechnice Opolskiej i w PWSZ w Nysie dotyczył dokonującego się po maturze drenażu młodzieży w kierunku dużych ośrodków regionalnych oraz za granicę. Autorzy (dr Alicja Dolińska, prof. Romuald Jończy, dr Diana Rokita-Poskart) wskazali skalę, kierunki determinanty i niektóre skutki tego masowego drenażu, dokonującego się w przypadku obszaru południowo-wschodniej Polski głównie w kierunku Wrocławia i mającego wymiar nie stricte edukacyjny, ale definitywny. Autorzy wskazali na ogromne negatywne skutki tego zjawiska dla peryferyjnych obszarów pochodzenia wyjeżdżających.

     Dr Diana Rokita-Poskart z Katedry Polityki Regionalnej Politechniki Opolskiej zaprezentowała wyniki badań dotyczących migracji studentów do opolskiego ośrodka akademickiego. Wskazała na duże znaczenie migracji edukacyjnych studentów przejawiające się zarówno w ich aktywności na rynku pracy, kreacji popytu oraz częściowej substytucji demograficznej w stosunku do osób opuszczających Opole.
Następne wystąpienie – autorstwa prof. dr. hab. Romualda Jończego i mgr inż. Justyny Rokitowskiej (UE Wrocław) dotyczyło warunków remigracji zarobkowej Polaków pracujących poza granicami kraju. Prezentująca referat wskazała na istotne względne obniżenie preferencji płacowych migrantów w stosunku do przeciętnych warunków płacowych w kraju oraz na znaczne zróżnicowanie tych warunków w układach płci, branży zatrudnienia oraz statusu rodzinnego badanych.

     Autorem ostatniego referatu był prof. dr hab. Romuald Jończy. Dokonał podsumowania najważniejszych ustaleń badawczych dokonanych w trakcie badań prowadzonych na Śląsku Dolnym i Opolskim. Wskazał na główne tendencje demograficzne i zatrudnieniowe oraz wynikające z tego konsekwencje dla zrównoważonego rozwoju tego obszaru.
      W kończącej konferencję dyskusji, podczas której szeroko wypowiadał się m.in. wicemarszałek Roman Kolek wskazano na konieczność dalszej bliskiej współpracy środowiska akademicko-eksperckiego w zakresie diagnostyki procesów społeczno-gospodarczych oraz kontynuacji działań mających odwrócić negatywne zjawiska demograficzne i mające miejsce w sferze zatrudnienia.
Konferencję zamknęła Renata Cygan – wicedyrektor WUP w Opolu.